به نقل از «ایمنا»

چرنوبیل؛ بزرگترین فاجعه هسته ای قرن بیستم + جزئیات، تلفات و تغییرات ژنتیکی

تاریخ انتشار: ۶ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۷۱۱۲۷۷

انفجار نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل در بامداد ۲۶ آوریل ۱۹۸۶، زمینه‌ساز سقوط حکومت شوروی در جهان شد. این فاجعه خسارت‌های جانی بسیاری را نیز به بار آورد.

به گزارش ایمنا، از فروپاشی و انفجار چرنوبیل به عنوان بدترین فاجعه هسته‌ای در جهان یاد می‌شود. اگر در حال گذراندن سومین دهه از زندگی خود هستید احتمالاً اخبار زیادی از "فاجعه چرنوبیل" را در اخبار شنیده اید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

چرنوبیل چیست؟

چرنوبیل شهری در شمال اوکراین و ۱۳۰ کیلومتری شمال کیف و مرز بلاروس واقع شده است (این شهر در حال حاضر بیشتر شبیه شهر ارواح است!). روس‌ها برای اینکه کارمندان شاغل در نیروگاه اتمی به همراه خانواده‌هایشان را در مکانی اسکان دهند، شهر کوچکی در چند کیلومتری محل نیروگاه هسته‌ای به نام پریپیات (Pripyat) ساختند.

ساخت نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل در سال ۱۹۷۷ و زمانی آغاز شد که اوکراین هنوز بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود. تا سال ۱۹۸۳، چهار راکتور هسته‌ای کامل و ۲ راکتور دیگر نیز در سال‌های بعد به این نیروگاه اضافه شدند.

همه چیز درباره حادثه چرنوبیل

داستان غم‌انگیز چرنوبیل از ساعت ۱ و ۲۳ دقیقه بامداد روز شنبه ۲۶ آوریل (۶ اردیبهشت ۱۳۶۵) شروع شد، قرار بود یک مانور عادی برای آزمایش سیستم خنک‌کننده اضطراری راکتور در زمان کاهش قدرت آن برگزار شود.

به وقوع پیوستن یک واکنش غیرقابل مهار منجر به بالا رفتن فشار به شکل بخار آب در راکتور شماره‌ی ۴ شد و بخار آب سقف راکتور را از بین برد تا در ادامه تشعشعات هسته‌ای و ذرات رادیواکتیو در فضای آزاد رها شوند.

چند ثانیه‌ای بعد از از بین رفتن سقف راکتور شماره چهار انفجار دوم اوضاع را آشفته‌تر کرد. آتش به سقف راکتور شماره‌ی ۳ رسیده بود و شعله می‌کشید تا خود را به تأسیسات برساند. سامانه‌های ایمنی نیروگاه قبل از انجام آزمایش خاموش شده بودند پس نمی‌توانستند هیچ واکنشی در قبال این اتفاق انجام دهند.

حضور سریع آتش‌نشانان در محل حادثه کور سوی امیدی در دل شاهدان عینی این حادثه روشن کرد اما این حضور بدون تجهیزات محافظتی در برابر تشعشات هسته‌ای برای مقابله با آتش باعث شد تا بسیاری از آن‌ها خیلی زودتر از آنچه فکرش را می‌کردند در زمره‌ی ۲۸ کشته‌شده ناشی از تماس مستقیم با تشعشات هسته‌ای قرار بگیرند.

روایت عینی آتش‌نشان ها از دردی عجیب بر روی صورتشان شبیه درد سوزن زدن بر صورت و طعم فلز مانند ذرات هسته‌ای حکایت داشت. چند روز بعد از این حادثه خیلی از آن آتش‌نشانان مردند. نزدیک چند ساعتی بعد از این اتفاق راکتور شماره سه خاموش شد و خاموش کردن راکتور شماره یک و دو نیز نزدیم به ۲۴ ساعت زمان برد. تقریباً دو هفته طول کشید تا آتش نیروگاه چرنوبیل با کمک ماسه، قلع و نیتروژن مهار شود.

تلفات حادثه چرنوبیل

دولت اوکراین در سال ۱۹۹۵ اعلام کرد که ۱۲۵ هزار نفر به دلیل تشعشات نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل جان باخته‌اند. سازمان ملل در گزارشی در سال ۲۰۰۵ تخمین زد که کمتر از ۵۰ نفر در ماه‌های ابتدایی حادثه کشته شدند، اما تعداد افرادی که سرانجام بر اثر سرطان‌های ناشی از قرار گرفتن در معرض تشعشات چرنوبیل جان باختند بیش از ۹ هزار نفر است.

بر اساس گزارشی که از طریق «اتحادیه‌ی دانشمندان نگران» منتشر شده ۶ هزار مورد ابتلاء به سرطان تیروئید و ۱۵ مورد مرگ ناشی از این سرطان، به حادثه‌ی چرنوبیل نسبت داده شده است.

به‌جز ۳۰ نفری که در همان ابتدا و به دلیل تماس مستقیم با ذرات و تشعشات هسته‌ای جان خود را از دست دادند، اثرات ناشی از فاجعه چرنوبیل کماکان نامعلوم است. هیچ تحقیقی از سوی دولت شوروی برای ارزیابی میزان اثرات این حادثه بر روی کارگران، متخصصان پاک‌سازی و مردم ساکن در همان حوالی انجام نشد.

مؤسسه ملی سلامت آمریکا در تحقیقی در سال ۲۰۱۱ اعلام کرد که قرارگیری در معرض ذرات ید ۱۳۱ ناشی از زیرش غبار هسته‌ای نیروگاه چرنوبیل، احتمالاً عامل سرطان‌های تیروئیدی گزارش‌شده در میان کودکان و نوجوانان در آن زمان بوده است.

چرنوبیل امروز

به‌جز عوارض نامعلوم حادثه چرنوبیل برای انسان‌ها، فاجعه‌ی چرنوبیل تا چندی پیش منجر به رها شدن یک محوطه‌ی بزرگ آلوده به رادیواکتیو به حال خود شده بود. منطقه‌ی اطراف چرنوبیل به عرض ۱۲۰۰ کیلومتر برای زندگی انسان‌ها جای امنی نیست و به دلیل وجود خاک و گیاهان آلوده نمی‌توان در آن کشاورزی و کار کرد.

یک شرکت آلمانی - اوکراینی در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد که قصد تأسیس یک نیروگاه عظیم برق خورشیدی در این محوطه‌ی متروکه دارد. این نیروگاه برق یک مگاواتی درست چند صد متر دورتر از راکتور آسیب‌دیده‌ی شماره ۴ ساخته شد و برق خود را از طریق ۳ هزار و ۸۰۰ پنل خورشیدی تأمین کرد. تجمیع شرکت‌های تولید برق پاک در این منطقه در آینده‌ای نه چندان دور منجر به تولید بیش از ۹۹ مگاوات برق خورشیدی خواهد شد.

تولید بیش از ۹۹ مگاوات برق شاید عدد بزرگی باشد اما حتی نزدیک به برق تولیدشده توسط نیروگاه هسته‌ای تخریب‌شده چرنوبیل نیز نیست؛ ۴ راکتور نیروگاه چرنوبیل در زمان حادثه توانایی تولید ۱ هزار مگاوات برق به‌طور جداگانه را داشتند.

به تازگی، حیات‌وحش منطقه چرنوبیل نظیر گرازها، گرگ‌ها، سگ‌های آبی و گاومیش‌ها، نشانه‌هایی از رشد را از خود به نمایش گذاشته است. طبق یک تحقیق تعداد جانوران در منطقه‌ی چرنوبیل در حال افزایش است.

محققان معتقدند اگرچه تشعشات هسته‌ای برای حیوانات هم خوب نیست، اما مزایای حضور نداشتن انسان‌ها در منطقه به ریسک تشعشات اتمی می‌ارزد! از طرفی دیگر، انسان‌ها انتظار ندارند که این منطقه به‌زودی دوباره پر از جمعیت شود. مقامات اوکراینی گفته‌اند که منطقه‌ی ممنوعه‌ی چرنوبیل تا ۲۴ هزار سال دیگر برای زندگی انسان‌ها امن نیست.

بازماندگان حادثه چرنوبیل

شاهدان فاجعه اتمی چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ میلادی تجربه تلخ این فاجعه غم بار را در مصاحبه با برخی رسانه‌ها مطرح کرده‌اند که برخی از آنها را در ادامه می‌خوانیم:

ناتالیا مانزوروا: دولت در ماه مه همان سال گفتگو درباره میزان تابش اشعه و همچنین صحبت درباره گستره فاجعه و این که چطور تعداد زیادی از مردم از آن آسیب دیده‌اند را ممنوع کرد. به نظر من آن فاجعه یک جنایت بزرگ بود زیرا مسئولان آن در تمام سطوح به دنبال آن بودند که خودشان را تبرئه کنند و بگویند مسئول این فاجعه نبوده‌اند و مسئول تنها کسانی بودند که برای تمیز کردن سایت رفته بودند. نادژدا کوتیپووا: من نادژدا کوتیپووا هستم، رئیس یک سازمان غیردولتی محیط زیستی به نام «سیاره امید» از شهر ممنوعه اوزیورک در منطقه چلیابینسک. در ۱۵ سال گذشته من در زمینه حقوق بشر کار کرده‌ام و اکنون پناهنده سیاسی در فرانسه هستم. در سال ۱۹۸۶ به ما گفته شد که ما نمی‌توانیم به استراحتگاه دریایی کودکان برویم زیرا آن منطقه برای کودکان منطقه چرنوبیل رزرو شده بود. آن زمان من ۱۴ سالم بود. تنها سال‌ها بعد وقتی یک فعال حقوق بشر و حفاظت از محیط زیست شدم فهمیدم که فاجعه‌ای که در چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ اتفاق افتاده در چه مقیاسی بوده و چه خطراتی برای کودکان داشته است. اولگ ولکلینکو: من اولگ ولکلینکو هستم و ۶۵ دارم. سی سال قبل در چرنوبیل بودم و در عملیات امدادرسانی در فاجعه چرنوبیل از دوم ماه مه تا سوم ژوئن ۱۹۸۶ مشارکت داشتم. دفاتر استخدام افرادی را برای تمیز کردن سایت چرنوبیل استخدام می‌کردند. آنها داوطلب نبودند. این افراد برای این کار تخصص نداشتند و آموزش ندیده بودند. شاید برخی از آنها در واحد شیمیایی ارتش خدمت کرده بودند اما هیچ کس برای چنین فاجعه‌ای آماده نبود. حتی آنها نمی‌دانستند کجا می‌روند و آنها از خطری که متوجه شان بود آگاهی نداشتند. دست کم آنهایی که با من بودند و خود من هم از خطری که در معرضش بودیم آگاهی نداشتیم.

تغییرات ژنتیکی چرنوبیل

بدلیل آلودگی منتشر شده توسط حادثه چرنوبیل، تخمین زده می‌شود که در ۷۰ سال آینده، میزان سرطان برای جمعیتی که در اثر انفجار و احتراق در معرض دود با اجزای رادیواکتیو قرار داشتند، ۲٪ افزایش خواهد یافت. چندین مطالعه نشان داده است که موارد سرطان تیروئید در دوران کودکی در کشورهای اطراف منطقه فاجعه افزایش یافته است.

پس از حادثه چرنوبیل، موارد کودکان متولد شده با سندرم داون افزایش یافته و بسیاری از جنین‌ها از نقص لوله عصبی رنج می‌برند. بروز نقص لوله عصبی موارد کودکان متولد شده با اسپینا بیفیدا، آنسفالوسل و در موارد شدید آنانسفالی را افزایش داد.

تخلیه منطقه از حیوانات اهلی، طی سال‌ها باعث افزایش حیوانات وحشی شده است. منطقه بیگانگی اکنون بهشتی طبیعی برای حیوانات رادیواکتیو است که جمعیت اسب‌های وحشی، گرگ‌ها و آهوها و سایر افراد را دو برابر کرده است. حیوانات توسط اشعه آلوده می‌شوند و علی رغم اینکه تنوع کمتری است، تعداد نمونه‌ها به تدریج افزایش می‌یابد.

همه جهش‌های اسراف نژادهای موجود نیستند، اما تفاوت‌های ظریف کوچکی هستند که میزان آلودگی این حیوانات را نشان می‌دهد. گیاهخواران، که از گیاهان و قارچ‌های موجود در خاک تغذیه می‌کنند، بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند، زیرا سطح آلودگی آنها بیشتر است.

حیوانات گیاهخوار دچار تومور و جهش‌های کوچک می‌شوند و در مورد بعضی از گونه‌ها رفتارهای غیر عادی پیدا می‌کنند. به عنوان مثال، در مورد عنکبوت، آنها تارهای نامنظم می‌بافند و نقاط مختلف و بیشتری نسبت به سایر نژادها از یک جنس در مکان دیگر دارند.

سریال چرنوبیل

مینی سریال تلویزیونی چرنوبیل مشترک تلویزیون کابلی آمریکایی اچ‌بی‌او و شبکهٔ تلویزیونی بریتانیایی اسکای است که در پنج قسمت ساخته شد و در سال ۲۰۱۹ به نمایش درآمد؛ این سریال محبوب و که فاجعهٔ هسته‌ای چرنوبیل و تلاش‌های پاک‌سازی بی‌سابقه‌ای که به دنبال آن رخ داد را به تصویر می‌کشد در ۷۱ امین دوره مراسم جوایز امی موفق به دریافت ۱۰ جایزه در بخش‌های مختلف شده است.

کد خبر 489370

منبع: ایمنا

کلیدواژه: اوکراین تاریخ چگونه رادیواکتیو انرژی هسته ای تصاویر حادثه چرنوبیل چرنوبیل امروز چرنوبیل مینی سریال چرنوبیل سریال چرنوبیل فاجعه چرنوبیل شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق هسته ای چرنوبیل نیروگاه هسته ای حادثه چرنوبیل راکتور شماره ی چرنوبیل انسان ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۷۱۱۲۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چرا چپ دست یا راست دست به دنیا می‌آییم؟

حدود ۱۰ درصد از مردم جهان ترجیح می‌دهند با دست چپ بنویسند؛ شاهدی بر عملکرد متفاوت مغز آنها که علت آن هنوز روشن نیست. با این وجود برخی تحقیقات جدید نشان داده که ترکیبی از «ژنتیک و تصادف» احتمالاً عامل ایجاد این ویژگی بی‌ضرر در انسان‌ها بوده است. 

 جیب، قالب راست‌دست یا چپ‌دست بودن انسان در همان هفته‌های اول بارداری ریخته می‌شود و بر اساس تحقیقاتی که گزارش آن در مجله Nature Communications منتشر شده، به نظر می‌رسد که «چند ژن نادر» در بدن چپ‌دست‌ها حدود سه برابر بیشتر از بدن راست‌دست‌ها یافت شده است. دانشمندان بر این باورند که این یافته مهم می‌تواند به ما بینش جدیدی درباره مکانیسم پشت این پدیده بدهد.

کلاید فرانک، مدیر تحقیقات مؤسسه ماکس پلانک در هلند و سرپرست این تیم تحقیق می‌گوید: «ما می‌دانیم که دو نیمکره مغز در جنین انسان‌های چپ دست و راست دست، به طور متفاوتی شروع به رشد می‌کنند که البته مکانیسم پشت این پدیده هنوز مشخص نیست. این احتمال وجود دارد که راست‌دست بودن نتیجه پیش‌فرض رشد اولیه مغز باشد که توسط ژنوم‌کدگذاری شده است.».

اما چه چیزی در جنین افراد چپ‌دست وجود دارد که باعث می‌شود بدن آنها از پیش‌فرض رشد اولیه مغز پیروی نکند؟

پاسخ را احتمالاً باید در ابزار‌هایی یافت که سلول برای مرتب‌سازی و مسیریابی پروتئین‌ها در اختیار دارد. دانشمندان در همین رابطه توانستند چندین توالی «دی‌ا‌ن‌ای» را که تنظیم کننده رشته‌های پروتئینی به نام میکروتوبول‌ها هستند در میان رایج‌ترین گونه‌های ژنتیکی در افراد چپ دست شناسایی کنند. 

کلاید فرانک می‌گوید: «این نوع گونه‌های ژنتیکی عموماً تأثیرات کوچکی بر ویژگی‌های انسان دارند، مثلاً تأثیرگذاری بر فعالیت یک ژن در یک بافت معین.» 

به همین دلیل در تحقیق جدید، محققان روی گونه‌های ژنتیکی تمرکز کردند که به جای تنظیم توالی رشته‌های پروتئینی، مستقیماً روی این توالی تأثیر می‌گذارند. 

اگرچه این‌گونه‌های ژنتیکی نادر هستند و حدود یک تا دو درصد «دی‌ان‌ای» را تشکیل می‌دهند، اما می‌توانند تأثیرات بسیار بیشتری بر ویژگی‌های انسانی در افراد معدودی که حامل آنها هستند، داشته باشند. پژوهشگران با بررسی ژنوم نزدیک به ۳۵۰ هزار نفر که در پایگاه داده‌های بانک اطلاعات پزشکی بریتانیا ثبت شده بود، توانستند «جهشی» را شناسایی کنند که اگرچه نادر است، اما ۷/۲ برابر بیشتر در افراد چپ دست دیده می‌شود. این «جهش» که تنها یک نفر از هر هزار چپ دست را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بر ژن TUBB ۴ B تأثیر می‌گذارد. 

پژوهشگران بر این باورند که عنصر «تصادف» نیز در چپ دست شدن انسان‌ها نقش دارد. کلاید فرانک می‌گوید: «ما معتقدیم که در اکثر موارد، چپ دست شدن صرفاً به دلیل تغییرات تصادفی در طول رشد مغز جنین روی می‌دهد، آن هم بدون تأثیر ژنتیکی یا محیطی خاص. به عنوان مثال، نوسانات تصادفی در غلظت مولکول‌های خاص در طول مراحل کلیدی شکل‌گیری مغز.»

به طور مثال، میکروتوبول‌های موجود در شاخک‌های ظریف سطح سلول‌ها می‌توانند منشأ حرکات نامتقارن و جریان مایعاتی باشند که به ایجاد یک محور چپ- راست در جنین کمک کنند. محققان استدلال می‌کنند که با مشاهده این عنصر تصادفی، حتی دوقلو‌های همسان ژنتیکی نیز می‌توانند دست ترجیحی متفاوتی داشته باشند (یعنی یکی چپ دست و دیگری راست دست باشد.). 

اما چپ دست یا راست دست بودن می‌تواند بر دیگر عملکرد‌های بدن نیز تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، در میان افراد دچار اختلالات یا بیماری‌های روانی خاص، افراد چپ دست بیشتری یافت می‌شوند. 

به گفته کلاید فرانک، در میان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نیز احتمال اینکه فرد بیمار چپ دست یا «دو دست» باشد، دو برابر بیشتر و در افراد مبتلا به اوتیسم تا سه برابر بیشتر است.

منبع: روزنامه جوان

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی